Johann Sebastian Bach, autor wyrafinowanej i obfitującej w teologiczne znaczenia muzyki kościelnej nie stronił także od twórczości bardziej przyziemnej – zarówno w formie, jak i treści. Jego kantaty z powodzeniem uświetniały uroczystości dworskie już w Weimarze, a zwłaszcza w Köthen. Kompozycje o hołdowniczym charakterze, pisane dla uświetnienia świeckich wydarzeń, Bach tworzył również w Lipsku. Do najsłynniejszych i najbardziej oryginalnych utworów z tego nurtu należy Kantata chłopska do tekstu Picandra zamówiona przez Carla Heinricha von Dieskaua w 1742 roku. Jej wykonanie miało uświetnić uroczystość przejęcia nowej posiadłości. Choć pobrzmiewają tu echa melodii ludowych, to nie jest to muzyka wiejska, a wybór środowiska chłopskiego jako miejsca przebiegu akcji służy nie tyle społecznej krytyce, co arystokratycznej rozrywce. Oto skromna wieśniaczka Mieke i jej ukochany przekomarzają się, nie stroniąc od drwin z obecnych gości i minionych wydarzeń. Serię parodii zamyka lista pochwał dla najlepszych państwa, jakimi są oczywiście gospodarze, po której następuje fala życzeń i toastów. W poszczególnych numerach odnaleźć można charakterystyczne rytmy popularnych wówczas tańców – bourrée, poloneza, sarabandy czy menueta – które podkreślają nastrój radosnego świętowania.
Jednak nie za każdym Bachowskim dziełem świeckim stał dostojny mecenas. W Lipsku obok obowiązków związanych z funkcją kantora, Johann Sebastian wraz ze studenckim zespołem Collegium Musicum koncertował w kawiarniach, przede wszystkim w słynnej Zimmermannsches Kaffeehaus przy Katharinenstrasse 14. Sam gustował w czarnym trunku, stąd też nie dziwi, że w 1734 roku, korzystając z poetyckiego tekstu Picandra, wykreował lekką, pełną humoru, acz muzycznie wyrafinowaną scenkę Schweigt stille, plaudert nicht BWV 211. Kawa jest tu nie tylko modnym trunkiem, ale wręcz nieodłącznym i oczywistym elementem szczęśliwego życia.
PROGRAM
Johann Sebastian Bach
Bauern-Kantate (Kantata chłopska) Mer hahn en neue Oberkeet BWV 212
Ouverture
Aria (Duetto) Mer hahn en neue Oberkeet
Recytatyw Nu, Miecke, gieb dein Guschel immer her
Aria Ach, es schmeckt doch gar zu gut
Recytatyw Der Herr ist gut: Allein der Schösser
Aria Ach Herr Schösser, geht nicht gar zu schlimm
Recytatyw Es bleibt dabei, dass unser Herr der beste sei
Aria Unser trefflicher, lieber Kammerherr
Recytatyw Er hilft uns allen, alt und jung
Aria Das ist galant, es spricht Niemand von den caducken Schocken
Recytatyw Und unsre gnad’ge Frau ist nicht ein prinkel stolz
Aria Fünfzig Taler bares Geld
Recytatyw Im Ernst ein Wort!
Aria Klein-Zschocher musse so zart und susse
Recytatyw Das ist zu klug vor dich
Aria Es nehme zehntausend Dukaten der Kammeherr
Recytatyw Das klingt zu liederlich
Aria Gib, Schöne, viel Söhne von artger Gestalt
Recytatyw Du hast wohl recht
Aria Dein Wachstum sei feste und lache vor Luft
Recytatyw Und damit sei es auch genug
Aria Und dass ihr’s alle wisst
Recytatyw Mein Schatz, erraten!
Chór Wir gehn nun, wo der Tudelsack
Kaffee-Kantate (Kantata o kawie) Schweigt stille, plaudert nicht BWV 211
Recytatyw Schweigt stille
Aria Hat man nicht mit seinen Kindern
Recytatyw Du böses Kind
Aria Ei! Wie schmeckt der Kaffee süße
Recytatyw Wenn du mir nicht den Kaffee läßt
Aria Mädchen, die von harten Sinnen
Recytatyw Nun folge, was dein Vater spricht!
Aria Heute noch, lieber Vater
Recytatyw Nun geht und sucht der alte Schlendrian
Tercet Die Katze läßt das Mausen nicht
WYKONAWCY
MARTA BOBERSKA SOPRAN
IWONA LUBOWICZ SOPRAN
SYLWESTER SMULCZYŃSKI TENOR
ARTUR JANDA BAS
ZESPÓŁ INSTRUMENTÓW DAWNYCH POLSKIEJ OPERY KRÓLEWSKIEJ CAPELLA REGIA POLONA
KRZYSZTOF GARSTKA KLAWESYN, DYRYGENT
Czas trwania koncertu: ok. 1h
